Frans van Laer probeert normaal gesproken zo vroeg mogelijk in het voorjaar te zaaien en te planten, maar 2022 begon frustrerend. De vaste transporteur mest liet het afweten. Ondertussen scheen de zon en toen Frans een andere transport firma had gevonden, was de ‘prachtige maand’ maart ingewisseld voor de natte grillen van april. Hij was er even beroerd van, vertelt Frans van Laer op een vroege ochtend in april.
'Tesla, warmtepomp...'
Volgens Frans van Laer 'moeten we een hele andere omslag maken'.
Terwijl Bredanaars op kantoor Excel-sheets invullen, wordt in De Rith, het gebied tussen Etten-Leur en Breda, traditioneel ‘de stad gevoed’. Frans van Laer is van boerderij Moervliet, een biologisch-dynamisch gemengd bedrijf met kippen, varkens, runderen en akkers met groenteteelt. Hij leeft bij de dag en met het weer. “Dat verandert wel. Dertig jaar geleden moest je de oogst in november binnen hebben, anders had je vorstschade. Nu kun je het een en ander gerust op het veld laten staan.”
Frans en zijn vrouw Maria combineren al ruim twee decennia landbouw met zorg, op dit moment met mensen met een verslavingsverleden: “Ik rookte de hele dag jointjes”, zegt Roy (40) nadat hij een rij uitjes in de grond heeft geduwd. “Ik was tegen het depressieve aan en lag tot laat op de dag op bed.” Nu is Roy naar eigen zeggen ‘gewoon heel gelukkig’. Roy: “Vorige week ging Frans aardappelen poten. Ik zag het om 08.00 uur ‘s ochtends. ‘Frans!’, riep ik, en ik trok mijn overall aan en ging mee aan de slag.”
Hij lééft
Roy (40) heeft zijn leven compleet veranderd door het traject bij boerderij Moervliet, vertelt hij. 'Ik rookte de hele dag jointjes.' Nu niet meer.
Het is volgens Frans van Laer de kern van biologisch-dynamisch tuinieren, een filosofie die concreet wordt op het boerenbedrijf Moervliet: “Het gaat om vier kernprincipes: mens, dier, plant en aarde. Ieder element daarin is even belangrijk. Wij zijn getart met psychiatrisch patiënten die nergens anders terecht konden. Nu, in samenwerking met een kleine organisatie NovaFarmGrip en met korte lijnen, werken op het bedrijf mensen met een verslaving verleden en vallen alle puzzelstukjes in elkaar.”
Heerlijk!
In de boerderijwinkel verkoopt Moervliet verse groenten, maar ook biologisch vlees, eieren en huisgemaakte groenten.
Van Laer combineert zijn visie met een typerende no nonsense-mentaliteit. Het pootgoed is vandaag van matige kwaliteit. Maar het deert niet. “Een ui is een ui”, zegt Van Laer. “Zelfs als ‘ie schimmelt en al ver is uitgeschoten, gaat ‘ie wel groeien. Als de wortels maar goed zijn.”
Misschien een onbedoelde metafoor voor onze samenleving. Want ja, ook Van Laer ziet de schimmel en het rot in onze maatschappij, in de economische modellen die de mens heeft opgetuigd - met natuur als hinderlijke onderbreking van de vaart der dingen.
"Ik ben een kind van de jaren ‘70. Op enig moment was de zeitgeist dat de broekriem strakker moest, we droegen een extra trui, de thermostaat lager, zolang we maar geen kerncentrales kregen. Totdat mensen kwamen uitleggen dat we helemaal geen luxe hoefden in te leveren. Dat zie je nog steeds. Tesla’s. Warmtepompen. Alles moet elektrisch.” De laatste decennia wordt beweerd dat we geen luxe hoeven in te leveren, zegt Van Laer. Op dit moment rijden we in auto’s, doen we vliegreizen, komt de warmtepomp op, datacentra komen als paddenstoelen uit de grond. "Wat mij betreft moeten we een hele andere omslag maken."
Shoppen?
"Het is helemaal niet zo erg om een stapje terug te doen. We vliegen naar Barcelona voor drie tientjes. We gaan shoppen in Londen. Moet dat?"
Een vuilniswagen rijdt langs. "Hoor je dat? We kregen laatst een foldertje in de bus over afval scheiden. Het hele boekje stond vol tips, een gezin mocht uitleggen dat het zo super was om plastic te verzamelen en nergens in dat héle boekje stond dat je ook meer afval kunt vermijden." Het kan anders.
Moervliet heeft een biologische winkel aan huis met groenten van het seizoen als sla, radijs, prei, wortelen, raapsteel, een diepvries vol rund- en varkensvlees (biefstuk, entrecote, ossenstaart, stoofvlees, gehakt, hamburgers, worst) en er staat huisgemaakte erwtensoep, rode kool met appeltjes, Hongaarse Goulash, jam en veel meer.
Delicatesse
Oerhollandse erwtensoep en rode kool staan naast de Hongaarse goulash bij Moervliet - allemaal huisgemaakt, met tóch een vleugje buitenland.
Frans gelooft in korte ketens en heeft de wind mee. “Veel mensen willen ineens kopen bij de boer, het is een trend geworden. Dit komt ook door corona. Je merkte dat er nieuwe klanten kwamen aanwaaien. Collega’s zagen een toename in de huisverkoop.” “Het is nu weer ietsjes afgevlakt, maar een aanzienlijke groep blijft komen. Er is iets aan het veranderen qua bewustwording.”
Zo ook bij Roy. Ook hij geeft aan liever geen met pesticides bespoten producten meer te kopen in de supermarkt. “Hier trek ik gewoon wat raapstelen uit de grond.”
Frans van Laer is positief over de oprichting van Nieuw West-Brabant. “Het is belangrijk dat we samenwerking in de regio gaan ondersteunen. Vroeger voedde het landbouwgebied rond Breda de stad, een enorme economische activiteit. Daar zou je in verregaande mate naar terug moeten - natuurlijk niet zoals 400 jaar geleden, maar het is helemaal niet zo erg om een stapje terug te doen. We vliegen naar Barcelona voor drie tientjes. We gaan shoppen in Londen. Moet dat?” Van Laer ziet de toekomst in verantwoordelijkheid en veerkracht in de regio en is een van de eerste boerenbedrijven die zich aansluiten bij Nieuw West-Brabant. “Hopelijk kunnen we met zo’n initiatief een pioniersrol gaan spelen.”
Nieuw West-Brabant is een nieuw initiatief van Brabantse burgers en ondernemers die geloven in een nieuwe samenleving. Lees meer over ons, kom naar onze evenementen, neem contact op of schrijf je in voor de nieuwsbrief (zie onder).